Het is moeilijk nadenken over je erfenis als je nog in leven bent. En toch denken velen er intussen aan om hun bezittingen vooraf te schenken. Maar: is dat echt wel zo voordelig, en hoe zit dat in elkaar?
Berekening tarieven
Het principe van erf- en schenkbelasting werkt met progressieve tarieven: hoe groter het geërfde of geschonken vermogen, hoe hoger het percentage belasting dat je betaalt. De algemene boodschap blijft: schenk tijdens je leven zoveel mogelijk, want als de schenking bij de notaris gebeurt, wordt die niet meer belast bij overlijden.
1. Tarieven erfbelasting
De tarieven erfbelasting hangen af van de verwantschap tussen de overledene en de erfgenamen. Erven in rechte lijn (tussen ouders en kinderen, partners) is voordeliger dan tussen broers en zussen, of nog verder verwijderde familie.
| Tarieven rechte lijn en partners | |||
| Vanaf (prijs in euro) | Tot en met | Tarief in % | Totaal belastingbedrag in euro op voorgaande schijf |
| 0,01 | 50.000 | 3 | |
| 50.000,01 | 250.000 | 9 | 1.500 |
| 250.000,01 | 27 | 19.500 | |
| Andere personen | |||
| Schijf in euro | Tussen broers en zussen, in % | Ooms, tantes, neven, nichten en anderen, in % | |
| 0,01 tot 35.000 | 25 | 25 | |
| 35.000,01 tot 75.000 | 30 | 45 | |
| Vanaf 75.000,01 | 55 | 55 | |
Bron: vlaanderen.be
2. Tarieven schenkbelasting
Voor de onroerende goederen is de schenkbelasting aanzienlijk verlaagd sinds 1 juli 2015. Ook hier geldt: hoe dichter de graad van verwantschap, hoe voordeliger de schenking.
| Tarieven rechte lijn en partners | |||
| Vanaf (prijs in euro) | Tot en met | Tarief in % | Totaal belastingbedrag in euro op voorgaande schijf |
| 0,01 | 150.000 | 3 | / |
| 150.000,01 | 250.000 | 9 | 4500 |
| 250.000,01 | 450.000 | 18 | 13500 |
| 450.000,01 | – | 27 | 49.500 |
| Alle andere personen | |||
| Vanaf (prijs in euro) | Tot en met | Tarief in % | Totaal belastingbedrag in euro op voorgaande schijf |
| 0,01 | 150.000 | 10 | / |
| 150.000,01 | 250.000 | 20 | 15.000 |
| 250.000,01 | 450.000 | 30 | 35.000 |
| 450.000,01 | – | 40 | 95.000 |
Bron: vlaanderen.be
Voorbeeld
Suikertante Julia bezit een woning met een waarde van 300.000 euro. Ze heeft neef Jan als erfgenaam. Laat ze de woning via testament aan haar neef na, dan zal deze 150.500 euro erfbelasting betalen. Schenkt tante Julia bij leven de woning aan Jan, dan zal deze € 50.000 schenkbelasting betalen.
De schenking levert dus een belastingvoordeel van € 100.500 op!
Verstandig om de woning te schenken?
Schenken is meestal goedkoper dan erven, maar het is belangrijk om goed na te denken over je situatie. Stel dat je later de gezinswoning moet verkopen om bijvoorbeeld naar een rusthuis te gaan, dan is het handig dat je als eigenaar kunt verkopen en de opbrengst kunt gebruiken.
Wat met het behoud van vruchtgebruik?
Je kunt een woning schenken met voorbehoud van vruchtgebruik. Je schenkt de eigendom, maar behoudt het recht om erin te wonen zolang je leeft. Dit is fiscaal interessant en geeft je zekerheid over je woonsituatie. Ook kun je als schenker zelf de schenkbelasting betalen in plaats van de begiftigde, zonder dat je daar extra belastingen over betaalt.
Nieuwe aandachtspunten vanaf 2025
1. Afschaffing gunstarief voor energierenovatie
Tot en met 2024 bestond er een verlaagd tarief op schenkbelasting als de woning energiezuinig werd gerenoveerd door de begiftigde. Dit gunstarief is vanaf 1 januari 2025 afgeschaft. Renovaties kunnen nog wel rekenen op premies en subsidies, maar niet meer op verlaagde schenkbelasting.
2. Risicotermijn voor ongeregistreerde schenkingen verlengd
Schenkingen van roerende goederen (zoals geld) die niet officieel geregistreerd zijn, worden vanaf 2025 pas na 5 jaar belastingvrij bij overlijden, in plaats van 3 jaar. Dit betekent dat je bij overlijden binnen die termijn nog erfbelasting betaalt over de geschonken som.
3. Tarieven blijven ongewijzigd
De schenkbelastingtarieven voor onroerende goederen zijn hetzelfde gebleven. Ook de erfbelastingtarieven zijn tot 2025 ongewijzigd. Wel is een hervorming van de erfbelasting gepland tussen 2026 en 2029, waarbij bijvoorbeeld een vrijstelling voor de eerste €50.000 wordt ingevoerd.
Enkele tips
Tip 1: Schenk niet ‘te laat’
Overlijd je binnen 3 jaar na de schenking van onroerend goed? Dan kan het fiscaal opduweffect ervoor zorgen dat de waarde van de schenking bij de nalatenschap wordt geteld, wat leidt tot hogere erfbelasting.
Tip 2: Vermijd opeenvolgende schenkingen binnen 3 jaar
Doe je meerdere onroerende schenkingen aan dezelfde persoon binnen 3 jaar, dan worden deze samengevoegd voor de belasting.
Tip 3: Laat je goed adviseren
Elke situatie is anders. Raadpleeg een notaris om de beste keuze te maken.
Met medewerking van Notaris.be